مدتی است در خصوص تکنیک‌های یادگیری بلند مدت مطالعه کردم و با توجه به اینکه این موضوع دغدغه بسیاری از افراد هست، خلاصه‌ای از نتایج جست و جوهایم را اینجا هم می‌نویسم.
احتمالاٌ راجع به یادآوری فعال (Active Recall) شنیده باشید. یادآوری فعال چیزهایی شبیه به یادداشت برداری موقع مطالعه، تکرار و باز تعریف مطلب مطالعه شده و چیزهایی از این دست رو به ذهنمون می‌آورد. به طور کلی یادآوری فعال (Active recall)، هر نوع تکنیکی در حین یادگیری را شامل می شود که حافظه را برای به خاطر سپردن مطلب در حال مطالعه تحریک کند به گونه‌ای که ذهن ما به طور فعال به دنبال جواب در حین مطالعه باشد.
می‌دانیم که به خاطر سپردن، اطلاعاتی که با اطلاعات از قبل ذخیره شده در ذهن ما رابطه دارند، سریعتر و ساده‌تره است. حالا با استفاده از همین موضوع، بهتر است در حین مطالعه محتوا را به شکل سوال دربیاوریم، سوالاتی که در تمام طول مطالعه متن به دنبال جوای‌های آن‌ها باشیم. یکی از روش‌های مطالعه با استفاده از همین تکنیک که من مدتی است استفاده می‌کنم، روش SQ3R است که یک روش 5 مرحله ای به شرح ذیل است:
1. skim پیش از اینکه مطالعه متن را آغاز کنید، به کل متن نگاهی بیندازید. در چند دقیقه کوتاه ببینید تیترهای اصلی چه هستند و چه مطالبی قرار است در این متن بحث شود. ساختار سلسله مراتبی تیترها را درک کنید. بدون آنکه محتوای هر بخش را بخوانید حدس بزنید، چه موضوعاتی قرار است در آن بحث شود.
2. Question از خودتان بپرسید این بخش مربوط به چیست؟ چه سوالاتی من دارم که این بخش می تواند به آن‌ها پاسخ دهد؟ می توانید هریک از تیترها را به جمله سوالی تبدیل کنید.
3. Read، در این مرحله سعی کنید پاسخ پرسش های مرحله قبل را در متن پیدا کنید. این مرحله را در تمرکز کامل انجام دهید.
4.Recite، در این مرحله کلمات و بخش‌های کلیدی که ایده اصلی کل بخش را توضیح می‌دهند، بنویسید. از کلمات خودتان استفاده کنید و از متن اصلی کمک نگیرید.
5.Review، در این مرحله سعی کنید کلمات کلیدی که در بخش قبل نوشتید را با استفاده از حاقظه خودتان توضیح دهید و ایده اصلی متن را برای خودتان با استفاده از ان کلمات مرور کنید. اگر در بخشی دچار مشکل شدید، متن مربوط به آن را دوباره بخوانید و تمام این مراحل را دوباره اجرا کنید.
در مرور تنها مطالعه مجدد یک متن کافی نیست و با توجه به اینکه پرسش‌ها و پاسخ‌ها را یکجا می‌بینیم معمولاً توهم به خاطر سپردن را ایجاد می‌کند. درحالی که اگر تنها با توجه به چند کلمه کلیدی سعی کنیم مطالب خوانده شده را به خاطر بیاوریم با چالش بیشتری همراه خواهد بود.
همین روش ساده خصوصاٌ مرور کلی متن پیش از مطالعه و تبدیل محتوا به سوال، علاوه بر اینکه به علت آمادگی ذهن پیش از مطالعه، سرعت مطالعه متن اصلی را بالا می‌برد، در به خاطر سپردن محتوا هم کمک زیادی می‌کند.
حمید طهماسبی