همه ما میدانیم کتاب خواندن خوب است، این را بسیار شنیدهایم و احتمالاً مخالفتی با آن نداریم. اما واقعاً چرا کتاب خواندن خوب است؟ احتمالاً برخی از ما جواب دقیق این سوال را نمیدانیم. شاید تا به حال از خودمان نپرسیدهایم و همین باعث شده گاه کمتر مطالعه کنیم، ته ذهنمان مطالعه و کتابخوانی را زمانبر و کم بازده بدانیم یا یک سرگرمی لوکس که همیشه هم در اولویت نیست و انگیزه کافی برای آن نداشته باشیم.
اگر بخواهم فواید کتاب و کتابخوانی را نام ببرم، باید فهرستی بلندبالا تهیه کنم که چنین قصدی در این نوشته ندارم و احتمالاً شما بهتر از من میتوانید این کار را بکنید. در اینجا تنها میخواهم به بدیهیترین و اصلیترین دلیلی اشاره کنم که انگیزه من برای کتابخوانی است و گمان میکنم برای دیگران نیز مفید باشد.
اگر از شیفتگان مطالعه و کسانی که لذت کتابخوانی را چشیدهاند، سوال کنید که چرا کتاب میخوانید احتمالاً با جوابهای فراوان و متنوعی روبهرو شوید نظیر:
فرصتی که کتاب برای فکر کردن و تخیل کردنم فراهم میکند،
لذت بخش است. ساعاتی که به مطالعه میپردازم استرس طول روز را فراموش میکنم و به
آرامش میرسم. کتاب به شناخت بهتر خودم و محیط زندگیم کمک میکند. جواب بسیاری از
سوالهایم در کتابها پیدا میکنم و چندین و چند مورد دیگر.
اما من در کنار تمام اینها تنها به یک دلیل میخواهم اشاره کنم: «کتاب میخوانم چون میدانم رشد ذهن اکتسابی است». اگر بدانید روشی وجود دارد که با استفاده از آن میتوانید ذهن خود را پرورش دهید، آیا به سراغ آن نخواهید رفت؟
وسیلهای که بهترین محرک ذهن برای رشد است، وسیلهای که باعث میشود به دانش و مهارتهایی فرای محیط کوچک خانواده، دوستان و اطرافیان دست یابیم. تجربه و دانش تمام زمانها و مکانها در اختیارمان باشد و هرجا که نیاز به دانش یا مهارتی داشتیم، به واسطه آن به دست آوریم.
درباره فواید کتاب و کتابخوانی بسیار نوشته شده است، چرا این متن و تکرار مکررات را نوشتم؟
چندی پیش در یک گروه اهل مطالعه بحثی مطرح شد در دفاع از اینکه گاهی بهتر است کتاب نخوانیم و میان مردم باشیم و کتابخوانی ما را از واقعیت زندگی که ارتباط با آدمهاست دور میکند و موافقان و مخالفانی داشت. روز گذشته نیز یکی از دوستان اهل مطالعهم باز سوالی مطرح کرد که آیا موافقید کسانی که بیش از متوسط جامعه مطالعه کردهاند اکثراً متعصب و خودبزرگبین میشوند و کمتر پذیرای نظرهای مخالف هستند؟
هرکدام از این بحثها بسیار کلی مطرح شده و پیش از بررسی و پاسخ، نیاز به توضیح دقیقتر مسئله دارد که فرصت آن در این نوشته نیست. موضوعی که توجه مرا در هر دو مورد جلب کرد این بود که در بحثها متوجه شدم کتاب و کتابخوانی آنچنان که همه جا اذعان میشود در نظر بسیاری جایگاه ویژهای ندارد و بسیاری از آسیبهایی که ممکن است دلایل متعدد و پیچیده دیگری داشته باشند به راحتی میتوانند اصل کتاب و کتابخوانی را زیر سوال ببرند و حتی برخی را در این زمینه با خود همراه کنند.